سدیم نیترات 99% (NaNO3)

سدیم نیترات یکی از ترکیبات استراتژیک مهم و مورد استفاده در صنعت است که نوع با کیفیت و با درصد خلوص بالای آن در ایران تولید می‌شود. این ماده کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف همچون مواد غذایی، کودهای کشاورزی، ساخت شیشه و دیگر صنایع حساس کاربرد دارد.

سدیم نیترات چیست؟

سدیم نیترات به نام‌های متفاوت و مختلفی همچون شوره شیلی، Sodium nitrate، NANO₃ و نیتراتین شناخته می‌شود. این ماده به شدت در آب محلول می‌باشد و به همین دلیل نیز در معادن مناظق خشک و کم‌بارش یافت می‌شود.

از خصوصیات اصلی و شاخص این ماده نیز می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• بدون رنگ
• بوی شیرین
• به صورت کریستالی
• قابلیت جذب رطوبت بسیار بالا و انحال بسیار بالا

 

 

خصوصیات شیمیایی نیترات سدیم نیز به شرح زیر می‌با‌شد:

انواع سدیم نیترات

انواع مختلفی از سدیم نیترات با درجه خلوص های متفاوت و به منظور کاربردهای مختلف وجود دارند که می توان آن‌ها را همچون دیگر مواد شیمیایی به دو دسته آزمایشگاهی و صنعتی تقسیم کرد.

1. نیترات سدیم صنعتی

سدیم نیترات صنعتی در مقیاس بیشتر و با درصد خلوص پایین‌ترین نسبت به نوع آزمایشگاهی آن تولید می‌شود و بیشتر به عنوان ماده اولیه تک عنصری سدیم در صنایع مختلف استفاده می‌شود. در واقع بیشتر کاربردهای صنعتی سدیم نیترات که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت از نوع صنعتی آن مشتق می‌شود.

2. نیترات سدیم خالص آزمایشگاهی

نوع آزمایشگاهی این ماده نیز با درصد خلوص بسیار بالاتر و با داران بودن ويژگی‌های خاصی برای اهداف آزمایشگاهی استفاده می‌شود. گاهش نیاز است که درصد یک ناخالصی برای فعالیت‌های آزمایشگاهی به زیر 1 واحد در یک میلیون واحد برسد و در این صورت می‌توانیم از گرید آزمایشگاهی استفاده کنیم.

 

 

کاربردهای سدیم نیترات

این ماده در صنعت کاربردهای فراوانی دارد، گاهی از آن به عنوان ماده اکسنده و در تولید مواد انفجاری همچون باروت و یا بمب دودزا استفاده می‌شود و گاهی نیز به عنوان یک واکنش‌‌دهنده واسط در صنعت لاستیک‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همانطور که می‌دانید نیتروژن یکی از مهم‌ترین مواد در رشد قسمت‌های رویشی گیاهان است و کشاورزان برای تامین آن در خاک باید اقدام به استفاده از کودهای نیتروژنه بنمایند. پس ما برای تامین نیاز خاک به نیتروژن نیاز به کودهایی داریم که نیتروژن ساخته شده باشند و برای ساخت چنین کودهایی نیاز به سدیم نیترات داریم.

سدیم نیترات ماده پایه و اولیه برای تولید کودهایی همچون NPK ها می باشد. در واقع نیترات متصل به نیتروژن یکی از پربازده‌ترین و بهترین گزینه‌های برای تولید کودهای کشاورزی است. (1)

نگه‌دارنده

همچنین این ماده به عنوان یک نگه‌دارنده قوی استفاده‌های فراوانی در صنایع غذایی دارد و برای استفاده در ایالات متحده اروپا و آمریکا تایید شده است. البته باید دقت کنیم که استافده از این ماده نیز همانند هر ماده شیمیایی دیگری باید طبق اصول علمی باشد و چنانچه این موضوع نادیده گرفته شود می‌تواند تبعات بدی داشته باشد.

اکسید‌کننده

مواد منفجره و نیترات سدیم روابط تنگانگی با هم دارند. نیترات سدیم ارزان، غیر سمی و پایدار است که به آن نسبت به سایر مواد افزودنی در پودر سیاه مورد استفاده در مواد آتش‌زا و بمب‌های دودزا برتری می‌دهد. سرعت سوختن آهسته نیترات سدیم آن را به عنوان یک پیشران موشک جامد ایده آل می کند. (2)

صحبت در مورد تمام استفاده‌ها و کاربردهای نیترات سدیم در این مقال نمی‌گنجد و برای این بتوانیم یک جمع‌بندی از این موضوع داشته باشیم در زیر به صورت مختصر به برخی دیگر از کاربردهای سدیم نیترات خواهیم پرداخت:

دیگر کاربردهای نیترات سدیم

1. تولید کودهای پایه کشاورزی مانند پتاسیم نیترات
2. سدیم نیترات به علت دارا بودن خواصی همچون جلوگیری از رشد باکتری‌های فاسد‌کننده و حفظ رنگ اصلی و طبیعی گوشت در تولید مواد و فراورده‌های گوشتی مانند سوسیس و کالباس و … کاربرد دارد.
3. از نیترات سدیم در صنعت شیشه‌سازی به منظور افزایش شفافیت و مقاومت شیشه‌ها استفاده می‌شود. در این فرایند شیشه‌ها را در حمامی از نیترات سدیم غوطه‌ور می‌کنند. یون‌های سدیم که به سبب انحلال قوی این ماده در آب آزاد شده‌اند بر روی شیشه قرار می‌گیرند و با انجام تعداد واکنش‌ شیمایی و فرایند اکسیداسیون و احیا شیشه‌هایی مقاوم و شفاف تولید می‌شود.
4. ماده اولیه تولید دیگر مواد شیمیایی مانند اسید نیتریک
5. از این ماده می‌توان به عنوان ماده اکسید‌کننده در بمب دودزا و موشک مدل استفاده کرد.

 

 

تولید سدیم نیترات

در این ویدئو نحوه ساخت نیترات سدیم برای استفاده از اسید نیتریک را نشان می دهم، همچنین می توان از آن به عنوان جایگزین پتاسیم نیترات در بمب های دودزا، پودر باروت و موارد دیگر استفاده کرد.

به طور کلی برای تولید سدیم نیترات باید از دو ماده اولیه اسید نیتریک و کربنات سدیم استفاده کنیم و در یک واکنش ختثی شدن اقدام به تولید نیترات سدیم بکنیم.

 

2 HNO₃ + Na₂CO₃ → 2 NaNO₃ + H₂O + CO₂

HNO₃ + NaHCO₃ → NaNO₃ + H₂O + CO₂

 

 

 

خرید سدیم نیترات

برای خرید سدیم نیترات می‌توانید از راه‌های متفاوتی اقدام کنید و بسته به نیاز خودتان اقدام به خرید کنید. مجموعه سرو شیمی ویرا تولیدکننده رسمی سدیم نیترات در ایران است و شما می‌توانید نیاز کسب و کار خود به این ماده را از مجموعه ما تامین کنید.

قیمت سدیم نیترات

قیمت سدیم نیترات صنعتی در سال ۱۴۰۲ و بسته به میزان و کیفیت مورد نظر شما می‌تواند بین ۵۰ تا ۷۵ هزار تومان در بازار قیمت داشته باشد.

بررسی نکات ایمنی

این ماده به صورت مستقیم قابلیت احتراق ندارد ولی در صورتی با دیگر مواد به عنوان ماده سوختی ترکیب شود قابلیت احتراق دارد.

سدیم نیترات در اثر ورود به مجرای تنفسی می‌تواند منجر به التهابات تنفسی شده شده و باعث سرفه و تنگی نفس شود. همچنین این ماده در اثر برخورد مستقیم با چشم و پوست می‌تواند منجر به التهاب پوستی و چشمی شود.

در صورت خورده شده سدیم نیترات به صورت مستقیم عوارض گوارشی همچون درد شکمی، اسهال، تشنج، سرگیجه و مشکلات سیستمیک دیگر را شاهد خواهیم بود. پس بهتر است در حین کار با این ماده از خوردن و آشامیدن و استعمال دخانیات پرهیز شود تا از ورود این ماده به بدن پیشگیری شود.

MSDS سدیم نیترات

برای دریافت MSDS سدیم نیترات و آگاهی از اطلاعات ایمنی این محصول از لینک زیر استفاده کتید.

Material Safety Data Sheet(MSDS) – Sodiumnitrate

 

فرق نیتریت سدیم و نیترات سدیم چیست؟

نیتریت سدیم دارای دو اتم اکسیژن متصل به یک اتم نیروژن بوده ولی نیترات سدیم دارای سه اتم اکسیژن متصل به یک اتم نیتروژن می باشد. هر دو مورد دارای بار اکتریکی منفی بوده و جزء آنیون معدنی می باشند.

عوارض و خطرات سدیم نیترات

نیترات و نیتریت سدیم یا حتی پتاسیم نیترات سالهاست که به عنوان مواد افزودنی در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند تا از رشد و تولید سموم توسط باکتری‌های بیماری زا بویژه C. botulinum در مواد غذایی جلوگیری کنند.

این ترکیبات به عنوان ماده نگهدارنده رنگ نیز در مواد غذایی استفاده می‌شود. افزودن نیترات یا نیتریت باعث افزایش ایمنی میکروبیولوژیکی غذاها شده و عمر مفید آنها را افزایش می‌دهد.
این امر از نظر در دسترس بودن انواع غذاهای بی‌خطر ، مناسب و مقرون به صرفه برای مصرف‌کنندگان مزایایی ایجاد می‌کند.

ولی این نگرانی وجود دارد که مصرف ترکیبات حاوی سرب نیترات می‌تواند سرطانزا باشد زیرا نیتریت می‌تواند با آمین‌های موجود در مواد غذایی برای تشکیل ترکیبات N-nitroso ، که بسیاری از آنها سرطان زا هستند واکنش نشان دهند. این واکنش می تواند در شرایط اسیدی معده رخ دهد.

از آنجا که نیترات موجود در یک محصول غذایی می‌تواند در دهان یا دستگاه گوارش به نیتریت تبدیل شود، نیترات و نیتریت برای ارزیابی هرگونه خطر احتمالی باید با هم در نظر گرفته شوند.